شیری که ما آن را به شکلهای مختلف به صورت شیر، ماست، کره و پنیر و ... مصرف میکنیم غذای کاملی به شمار میآید. به طوری که 87 تا 91 درصد آن را آب تشکیل میدهد. همچنین شیر دارای چربی، قندها، پروتئینها، مواد معدنی، ویتامینها و گازهای محلول میباشد. بنابراین غذای کاملی است. و دارای گازهای اکسیژن، گازکربنیک و آمونیاک به صورت محلول در آن و همچنین ویتامینهای آ، ب، ث و د، مواد معدنی کلسیم و فسفر، پروتئینهای کازئین و آلبومین و مانند آن و قند، چربی و آب میباشد.
شیر یک ماده حیاتی بسیار مهم در تغذیه انسان است. بزرگترین منبع پروتئینی حیوانی گاوهای اصلاح نژاد شده شیری امروزی اند. اینجانب در راستای رسالت خود در صنعت دامپروری تلاش می نماید در هر مطلب خود از دیدگاهی متفاوت ضرورت مصرف شیر و اعجاز آن را نمایان سازد
فواید شیر
انسان از دیرباز به آنچه برای رفع گرسنگی و تشنگی از آن استفاده میکرده و به نقش مواد غذایی در سلامت جسم و جان خود توجه داشته است. در قرآن کریم نیز براین مسئله تأکید و انسان به اندیشیدن درباره مقدار و نوع تغذیهاش سفارش شده است، چنانکه میفرماید: «فَلیَنظُرِ الاِنسنُ اِلی طَعامِهِ؛ پس انسان به خوراکش بنگرد». (عبس:24) براین اساس، کوشیدهایم با بررسیآیات و روایات مربوط به شیر گاو (مهمترین محصول صنایع دامپروری) در این مجله جایگاه واقعی این معجزه طبیعت را در تغذیه و تندرستی انسانها به همگان یادآوری نماییم .
از آنجا که شیر، نخستین مواد غذایی همه پستانداران در آغاز تولد است، دراین شماره فواید آن را بررسی میکنیم.
شیر درآیات الهی
خداوند در سوره ی نحل، آیه ی 66 از قرآن کریم توجه انسانها را به شیر جلب کرده و آفرینش شیر گوارا را از میان دستگاه گوارش، فضولات و خون گاو را برای خود نماد قدرت و برای بندگان نماد عبرت می داند :
?نسقیکم مما فی بطونه مِن بین فَرثٍ و دَمٍ لَبَناً خالصاً سائغاً للشاربین ?
و در دامها قطعا براى شما عبرتى است از آنچه در [لابلاى] شکم آنهاست از میان سرگین و خون شیرى ناب به شما مىنوشانیم که براى نوشندگان گواراست
اما معجره آن است که این شیر از میان خون و گیاه جویده شده به صورت خالص از شکم گاو خارج میشود. مدت زیادی است که تحقیقات آناتومیک به این نتیجه رسیدهاند که گاو دارای غدة تولیدکنندة شیر میباشد. این غده به چندین قسمت تقسیم شده است. هرکدام از این قسمتها نیز به محفظههای کوچکی که ریشه نامیده میشوند تقسیم شدهاند. این ریشهها به وسیله غشایی احاطه شدهاند که در اطراف آن مویرگهایی وجود دارد. سلولهای این غشا مواد موردنیاز برای تولید شیر را از مویرگها میگیرند و به درون محفظهها میریزند شیر از طریق مجرایی به مرکز غده و سپس به پستان گاو منتقل میشود. اما تاکنون چگونگی عملکرد این سلولها که خون را از بیرون میگیرند و به شیر تبدیل میکنند، مشخص نشده است. دانشمندان میگویند در اطراف این ریشهها 300 تا 400 لیتر خون جریان مییابد تا یک لیتر شیر به دست آید. یعنی هر لیتر خون از 300 تا 400 لیتر خون به دست میآید که در اطراف این مویرگها حرکت میکند یعنی قلب گاو برای تولید 30 لیتر شیر حداقل 10000 لیتر خون را پمپ می کند
در سوره ی محمد ، آیه ی 15 خداوند شیر را نوشیدنی بهشتی خوانده است و آن را فقط برای پاداش پرهیزگاران وعده داده است
مثل بهشتى که به پرهیزگاران وعده داده شده [چون باغى است که] در آن نهرهایى است از آبى که [رنگ و بو و طعمش] برنگشته و جویهایى از شیرى که مزهاش دگرگون نشود و رودهایى از بادهاى که براى نوشندگان لذتى است و جویبارهایى از انگبین ناب و در آنجا از هر گونه میوه براى آنان [فراهم] است و [از همه بالاتر] آمرزش پروردگار آنهاست [آیا چنین کسى در چنین باغى دلانگیز] مانند کسى است که جاودانه در آتش است و آبى جوشان به خوردشان داده مىشود [تا] رودههایشان را از هم فرو پاشد
و البته براى شما در دامها[ى گله درس] عبرتى است از [شیرى] که در شکم آنهاست به شما مىنوشانیم و براى شما در آنها سودهاى فراوان است و از آنها مىخورید
? و لکم فیها منافع و مشارب اَفلا یشکرون ?
در این آیه از شیر با عنوان «مشارب»؛ یعنى نوشیدنیها، یاد کرده است و در واقع در اصطلاح ادبیات عربى از باب «ذکرُ الخاص بعد العام» است؛ یعنى همان واژه منافع، شیر را نیز در بر مى گرفت؛ چه این که به روشنى شیر در زمره منافع حیوان است. لیکن از آن جا که شیر در میان دیگر منافع حیوان ممتاز است و فواید آن براى سلامتى، رشد، تأمین غذا و برآوردن نیازهاى انسان، ویژه است و برجسته، از شیر به طور خاص با واژه «مشارب» یاد شده است؛ بدین سان شیر غذایى است داراى فواید بسیار.
عناوین یادداشتهای وبلاگ